در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران چه می گذرد؟/ وقتی دانشمندان ایرانی از تحریم، فرصت ساختند

پایگاه خبری جماران:  پنجمین نمایشگاه بین المللی لیزر و فوتونیک ایران با هدف ارائه ظرفیت‌های دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، صاحبان صنایع و کارآفرینان، شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتآپ‌ها و با حضور شرکت‌های فعال داخلی و خارجی در تاریخ 13 تا 16 آبان ماه 1403 در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران برگزار خواهد شد.

در این نمایشگاه توانمندی های شرکت های فعال در زمینه های لیزر و فوتونیک در گروه های صنعتی، پزشکی، تحقیقاتی و نیز استارتاپ های کشور همزمان با نمایشگاه صنعت در محل دائمی نمایشگاه های بین المللی تهران به نمایش گذاشته خواهد شد. لازم به ذکر است که سومین و چهارمین نمایشگاه بین المللی لیزر و فوتونیک ایران به ترتیب در آبان ماه 1398 و 1401 و با استقبال فعالین حوزه صنعت، شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی برگزار شد.

امروزه اهمیت علوم لیزر و فتونیک به حدی رسیده است که گاه توانمندی علمی و فنی کشورها، براساس عمق ورود آنها به دنیای لیزر و فتونیک سنجیده می‌شود و کشورهای پیشرفته با بهره‌گیری از این فناوری‌های مهم، توانسته‌اند تحولات عظیمی در جهان ایجاد کنند. در کنار استفاده روزافزون لیزر و فتونیک به شکل مرسوم در صنایع و مراکز پزشکی و تحقیقاتی، فناوری‌های جدیدی مانند پرینتر سه بعدی لیزری و یا فناوری جدید موسوم به Li-Fi که بر اساس انتقال داده از طریق نور پایه گذاری شده، مدیون دستاوردهای لیزر و فتونیک می‌باشند که هریک، بدون شک،  نوید بخش ظهور یک انقلاب جدید در مراکز علمی، صنعتی و دنیای ارتباطات می باشند.

بنابراین، به‌روزکردن فناوری‌های اپتیکی و لیزری یک نیاز ضروری برای پیشرفت هر کشور محسوب می‌شود. محور نمایشگاه لیزر و فوتونیک ایران، نیز گسترش استفاده از این فناوری‌ها در مراکز صنعتی، پزشکی و تحقیقاتی است. با هدف استفاده از همه ظرفیت‌های مرتبط و تاثیرگذار، این نمایشگاه همه بخش‌های لیزر و فوتونیک  شامل انواع شرکت های تولیدی (صنعتی و پزشکی)، شرکت های خدماتی و بازرگانی را پوشش می‌دهد.

در بخش شرکت های تولیدی موارد مختلفی همچون لیزر و فوتونیک، اپتیک، فناوری ساخت برای اپتیک، حسگرها، اندازه‌گیری و آزمون، سیستم‌های لیزری برای مهندسی تولید، سیستم‌های اندازه‌گیری اپتیکی، تصویربرداری، ارتباطات و داده‌های اپتیکی، بیوفوتونیک و مهندسی پزشکی و نیز امنیت انرژی را شامل می شود.

بخش خدماتی شامل خدمات صنعتی با لیزر همچون حکاکی، برشکاری، جوش و تبلیغات و غیره و نیز خدمات پزشکی لیزری و پشتیبانی فنی ابزارهای لیزری است. افزون بر این، با هدف رشد و توسعه استارتاپ‌ها و در نهایت ورود بخش خصوصی توانمند به حوزه طراحی و ساخت محصولات نوین، بخشی از نمایشگاه به استارتاپ‌های فعال اختصاص یافته است. می توان گفت که نمایشگاه لیزر و فوتونیک ایران، میزبان گروه‌های تولیدی (شامل اپتوالکترونیک، مهندسی مکانیک، نیمرسانا، خودرو، هوافضا، تحقیقات دانشگاهی در علوم، پردازش پلاستیک و فلز، صنایع داروسازی و شیمیایی و بیوتکنولوژی دارویی)، گروه‌های خدماتی (صنعت و کلینیک‌های پزشکی) و استارتاپ‌ها خواهد بود.

از رقابت شانه به شانه با نمونه های خارجی تا اشتغال زایی و کمک به صنعت پزشکی

مسعود اسداللهی، مدیرعامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران امروز (سه‌شنبه) هشتم آبان‌ماه در نشستی خبری به تشریح برنامه های این نمایشگاه پرداخت. او در توضیح عملکرد و ماموریت محول شده به مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران، گفت: این مرکز از سال 1385 با هدف توسعه علوم و فنون لیزر ایجاد شده است. یکی از شاخص های توسعه سرمایه گذاری در حوزه دانش و تکنولوژی است. صنعت لیزر در مرز دانشی حرکت می  کند و در این حوزه ما شاهد کابردهای بسیاری بودیم و قطعا در آینده با خلاقیت و نوآوری و اختراع های بعدی این صنعت بیش از پیش در جهان و البته ایران شکوفا خواهدشد. براساس اساسنامه، ماموریت این مرکز ارائه خدمات لیزری و تحقیق و حرکت در لبه مرز دانشی و هم ترازی با این دانش در سطح جهانی است. این مرکز در سال 1385 با 20 نفر فعالیت خود را شروع کرد و الان بیش از 300 نفر پرسنل دارد که 200 نفر در حوزه تخصصی لیزر،  فوتونیک و اپتیک در حال فعالیت هستند.

فعالیت در این مرکز از لیزرهای یک وات شروع شد و امروز به لیزرهای پرتوان بیش از 10 کیلووات دست پیدا کردیم. خوشبختانه سیاست ریاست سازمان انرژی اتمی در نوع آوری و درهای باز در حوزه دانش هسته ای و همینطور در مرکز ملی علوم و فون لیزر و توصیه و تاکید ایشان بر اینکه این دانش و این صنعت باید در خدمت جامعه و عموم مردم قرار بگیرد باعث شد که ما این ماموریت را با همکاران عزیز در مرکز و حمایت های سازمان انرژی اتمی پیش بردیم. از اتفاق هایی که در یک سال گذشته رخ داده می توان به همکاری و توافق هایی که  با دانشگاه های سرتاسر کشور صورت گرفته ، تفاهم نامه با پارک علم و فناوری استان البرز، قراردادها و تفاهم نامه هایی که با صنایع گوناگون بالاخص صنعت فولاد منعقد شده اشاره کرد.

مرکز ملی علوم و فنون لیزر دارای تجهیزات و دستگاه‌های منحصر به فردی جهت ساخت قطعات اپتیک لیزر با توان بالا است  و امکان ساخت و رشد و فرآوری محیط فعال کریستال‌های جامد و تولیدات این حوزه را دارد که متقاضی خارجی برای این محصولات داریم و برای صادرات آن در حال مذاکره هستیم.

طراحی و ساخت لیزرهای نیمه هادی با هدف پمپاژ لیزرها، بخش مهندسی و طراحی و ساخت منابع تغذیه و سیستم های کنترل لیزر که یکی از بخش های مهم این صنعت است نیز به کمک محققان عزیز در داخل مرکز ساخته شده است.

بخش مهندسی، طراحی و ساخت قطعات مکانیکی مخصوص تجهیزات لیزر را نیز در مرکز داریم. طراحی و ساخت سیستم های خنک سازی مخصوص لیزر و ایجاد دانش فنی ساخت و تولید انواع لیزرها به همراه آموزش و تربیت نیروی انسانی مرتبط در این حوزه نیز در زمره دیگر فعالیت های تعریف شده برای این مرکز است. گردآوری انواع تجهیزات و فناوری های به روز دنیا در حوزه فوتونیک یکی از کارهای مهم این مرکز است که با حمایت سازمان انرژی اتمی انجام شده و یکی از مراکز بی نظیر در کشور است. در راستای ترویج دانش لیزر و ایجاد آگاهی و انگیزه برای نسل جوان، برگزاری کارگروه هایی را در مرکز نوآوری داریم که بعضا دانش آموزان عزیز از مقاطع مختلف تحصیلی در این کارگاه ها شرکت می کنند و با حوزه لیزر آشنا شده و مسیر خود  را برای کسب دانش بیشتر در این حوزه در دانشگاه ها انتخاب می کنند. ایجاد اشتغال در سطح جامعه و رونق تولید و دستیابی به اقتصاد دانش محور قطعا از دستاوردهای بی نظیر این مرکز خواهد بود.

خودکفایی برای دور زدن تحریم

اسداللهی در پاسخ به سؤالی درباره تأثیر تحریم‌ها بر صنعت لیزر، گفت: تحریم‌ها شاید در نگاه اول تهدید باشد و عدم امکان بهره‌وری از دانش روز دنیا، ولی به نوعی فرصت نیز هست. اینکه در این مدت در حوزه‌های مختلف از جمله صنعت لیزر شاهد خوداتکایی و خودباوری و رشد و نمو در دانشمندان عزیز در آزمایشگاه‌ها بودیم. خیلی از دستگاه‌هایی که در مرکز استفاده می‌کنیم، توسط عزیزان همین مرکز ساخته شده است.

او در ادامه خاطرنشان کرد: در نمایشگاه‌هایی که طی ماه‌های اخیر در کشورهای خارجی شرکت کردیم شرکت ها به دلیل تحریم‌های ظالمانه حاضر به همکاری مستقیم با ما نیستند، ولی باید هم به خودباوری و خوداتکایی عزیزان در داخل کشور تکیه کنیم و عزیزانی که در حوزه انتقال فناوری و تکنولوژی تخصص دارند کمک کنند ما از این مقوله به خوبی عبور کنیم.وی همچنین گفت: تحریم‌های ظالمانه این ارتباط مستقیم را برای ایران و مرکز ما محدود کرده است.

هیاهو درباره برنامه صلح آمیز هسته‌ای ایران با هدف محروم کردن کشور از توسعه در حوزه‌های مختلف

مدیرعامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران در ادامه این نشست خبری در پاسخ به سوال جماران مبنی بر اینکه با توجه به هیاهویی که در چند دهه گذشته پیرامون برنامه هسته ای ایران در سطح بین‌المللی وجود داشته، سایر ابعاد این برنامه بخصوص در حوزه پزشکی مغفول مانده، ضکم اشاره به دستاوردهای این مرکز در این حوزه، گفت: دشمن در چند سال اخیر به شکل عجیبی به هیاهو درباره برنامه هسته‌ای ایران و طرح ادعاهایی درباره ابعاد نظامی آن دامن زده است، اما شاید انگیزه و هدف اصلی این باشد که کشور ما را از سایر ابعاد برنامه هسته ای و تحقیق و توسعه در آن حوزه ها محروم کنند. به هرحال هیچ کدام از این کشورها تمایلی به از دست دادن سهم خود در بازار در نتیجه متنوع شدن منابع ندارند.

شاید مأموریت مرکز مرکز تولید و بنگاه‌داری نیست و‌ مواردی هم که در حوزه صنعت اشاره کردم هر مشتری هم مراجعه کند در صورتی که امکان عدم تامین اقلام مورد نیاز در بازار وجود داشته باشد، از ما خدمات دریافت می‌کند.

در حوزه پزشکی لیزرهای پزشکی با دقت بالا و کم توان هستند. تولید لیزرهای پزشکی کار خیلی ساده‌‌ای است و عزیزان دستگاه‌هایی در حوزه سنگ شکن، چشم پزشکی و پوست و مو تولید کردند که از ماموریت تولید و فروش ما خارج شده و شرکت‌های بخش خصوصی در این خصوص فعالیت می‌کنند. مرکز لیرز بدون چشم داشت این خدمات را به تدریج در اختیار شرکت‌های بخش خصوصی گذاشته است. این دستگاه‌های تولیدی هم دارای استاندارد هستند و هم تحت نظارت مؤسسه استاندارد کار می‌کنند و هم تأییده نظام پزشکی را می‌گیرند و خدمات پس از فروش و بحث‌های ایمنی آن هم وجود دارد.

تولید در داخل مساوی صرفه جویی ارزی است

اسداللهی درباره اقدامات مرکز علوم و فنون لیزر در راستای ارزآوری گفت: ما بنگاه اقتصادی نیستیم و به قوانین پایبند هستیم و اصل 44 قانون اساسی ملاک کار ماست ولی در صرفه‌جویی ارزی نمی‌توان اعداد شاخصی را بیان کرد. در حوزه‌های مختلف در پزشکی و صنایع مختلف تولید دانش و تربیت متخصص در حوزه اقتصاد دانش بنیان قابل اندازه‌ گیری در سطح جامعه نیست، ولی شاید بتوان گفت اگر این مرکز و خدمات آن نبود شاید مجبور بودیم برای دستگاه‌های لیزر ارز از کشور خارج کنیم.

وی در پاسخ به سؤالی گفت: در حوزه دانشگاه‌ها تفاهمنامه‌هایی را سازمان انرژی اتمی با دانشگاه شریف و امیرکبیر دارد که ذیل آن فعالیت خود را داریم و مذاکرات با گروه‌های فیزیک این دانشگاه‌ها و دانشگاه آزاد داریم. اسداللهی همچنین ادامه داد: تعدادی از تجهیزات و تأسیساتی که در دانشگاه‌ها استفاده می‌شود به سفارش دانشگاه‌ها در این مرکز ساخته شده است.

 صنعت لیزر در خدمت کاهش هزینه و درد بیماران

مدیرعامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران درباره تأثیر این علوم بر کاهش هزینه‌های بیماران بیان کرد: تعرفه پزشکی که توسط وزارت بهداشت تصویب می‌شود چقدر است را اطلاع ندارم، ولی قطعاً لیزر خیلی از هزینه‌های پزشکی را کم خواهد کرد. جراحی که قرار است با تیغ انجام شود و تزریق خون و بیهوشی در حوزه لیزر هم بیمار خیلی آسیب نمی‌بیند و اذیت نمی‌شود و هم اینکه لیزر به صورت دقیق در بحث تومورها و جراحی‌های چشمی و ... کمک می‌کند و قطعاً هزینه آن خیلی کمتر خواهد بود.

اسداللهی همچنین گفت: در بحث اقتصاد پایدار و آسیب به محیط زیست در حوزه‌های مختلف در نتیجه استفاده از سموم و مواد شیمیایی اما در صنعت  لیزر رعایت خط قرمزهای بحث محیط زیستی بسیار دقیق صورت می گیرد

 هوش مصنوعی در خدمت کاهش خطای انسانی

وی درباره استفاده از هوش مصنوعی در مرکز ملی علوم و فنون لیزر گفت: گروه مخصوص هوش مصنوعی را در مرکز ایجاد کرده‌ایم و در حال انجام مأموریت هستند. به کارگیری هوش مصنوعی و ترکیب آن با ماشین و دانشی که در خدمت صنعت است می‌تواند خیلی از خطاهای انسانی را پوشش بدهد و خیلی از برنامه‌های پیش بینی نشده را انجام دهد. در حوزه لیزر فعال و در حال تقویت این حوزه هستیم.

مدیرکل عامل مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران در پاسخ به سؤالی گفت: یکی از مأموریت‌های ما رصد تکنولوژی لیزر در سطح دنیاست که هم تراز با آن حرکت کنیم. در برخی از حوزه‌ها کشور ما از خیلی از کشورهای منطقه در این حوزه جلوتر است.